Λιλ, μια μητρόπολη στην καρδιά της Ευρώπης

Οι περισσότεροι γνωρίζουν την Λιλ χάρη στον ομώνυμο ποδοσφαιρικό σύλλογο, που φέτος μάλιστα κατέκτησε ως το μεγάλο outsider το Championnat, το εθνικό πρωτάθλημα της Γαλλίας – αξίζει όμως να την επισκεφτεί κανείς για πολλούς άλλους λόγους. Χάρη στο πρόγραμμα Erasmus+, είχα την ευκαιρία να ζήσω και εργαστώ εκεί ως δασκάλα Αγγλικών, στο College Notre Dame Immaculée. Έχοντας αγαπήσει την πόλη μέσα στους έξι μήνες του Erasmus, αποφάσισα να μείνω κι άλλο εκεί· έτσι, έπιασα δουλειά σε μια πολυεθνική εταιρεία για τα επόμενα δύο χρόνια.

Από την πρώτη στιγμή με εξέπληξαν η ζωντάνια και ο έντονος παλμός της Λιλ, που παρότι τοποθετείται στο βόρειο άκρο της Γαλλίας Nord pas de Calais, έχει υψηλά ποσοστά ηλιοφάνειας και ακολουθεί τους ρυθμούς του Ευρωπαϊκού νότου: στα γραφικά στενά της παλιάς πόλης και στους δρόμους του κέντρου με τα πλατιά πεζοδρόμια, σκοντάφτει κανείς στα τραπεζάκια των μπρασερί, των μπαρ και των καφέ, που είναι πάντα ανοιχτά ως αργά και γεμάτα παρέες που συναντιούνται είτε το μεσημέρι, για lunch break, είτε το απόγευμα για να πιουν – τι άλλο; – μια μπύρα! Βλέπετε, η Λιλ απέχει μόλις 20΄ με το αυτοκίνητο από το Βέλγιο, και οι κάτοικοί της μοιράζονται πολλές γαστρονομικές συνήθειες με τη γειτονική τους χώρα· τους αρέσει λοιπόν πολύ να απολαμβάνουν καθημερινά μια από τις δεκάδες ετικέτες βελγικής μπύρας, που είναι αρκετά πιο βαριές από τις δικές μας (9% αλκοόλ κατά μέσο όρο).

Αν ποτέ βρεθείτε εκεί, κάντε το όπως οι Λιλουά: μπείτε σε ένα monoprix, διαλέξτε μια μπύρα (θα σας πρότεινα μια Grimbergen Tripel), συνοδεύστε την με μια μπαγκέτα κι ένα saussicon (κάτι σαν πιπεράτο σαλάμι αέρος), και απολαύστε το ποτό σας σ’ ένα απ’ τα δεκάδες γραφικά σημεία της πόλης: στην αποβάθρα Quai du Wault, στο τεράστιο άλσος της Citadelle ή στις όχθες του καναλιού Deûle.

Μια στιγμή όμως. Πρόκειται όντως για κανάλι; Η αλήθεια είναι πως κατά τον μεσαίωνα η τοποθεσία αυτή ήταν υγρότοπος. Με την ανθρώπινη παρέμβαση σχηματίστηκε το κανάλι που διατρέχει τώρα την πόλη, καθώς οι παραπόταμοι της ευρύτερης περιοχής διοχετεύθηκαν σε μια κεντρική ροή και η περιοχή οικήθηκε – εξ’ ου και το όνομα της πόλης (Lille à L’ île = το νησί)! Οδηγώντας μια μικρή μηχανοκίνητη βάρκα κατά μήκος του καναλιού, μπορείτε να δείτε γρήγορα και ευχάριστα περισσότερες περιοχές της πόλης. Ή, αν είστε αθλητικός τύπος, μπορείτε να νοικιάσετε ένα από τα δημοτικά ποδήλατα που συναντά κανείς σε κάθε γειτονιά (V’Lille τα λένε οι Λιλουά, παίζοντας με τη λέξη vélo που σημαίνει ποδήλατο – κάτι που οι Γάλλοι αγαπούν πολύ, όπως ξέρουμε και από τον περίφημο ποδηλατικό γύρο της Γαλλίας!).

Το ποδήλατο είναι ο καλύτερος τρόπος να γυρίσει κανείς όλη την περιοχή αυτής της Ευρωμητρόπολης, όπως την αποκαλούν –μιας και είναι στην καρδιά της ευρώπης: γειτονεύει με το Βέλγιο και απέχει λίγο από το Λουξεμβούργο, την Αγγλία, την Ολλανδία και τη Γερμανία– είναι, με άλλα λόγια, ένα σταυροδρόμι πολιτισμών! Τις ηλιόλουστες μέρες έβρισκα κι εγώ την ευκαιρία να επιστρέφω από τη δουλειά μ’ ένα απ’ αυτά τα κόκκινα ποδήλατα με το μαύρο καλαθάκι, διασχίζοντας τον ποδηλατόδρομο 15km που ενώνει το προάστιο της Τουρκούαν με το κέντρο της Λιλ, και που πλαισιώνεται από εντυπωσιακές δεντροστοιχίες σε όλο το μήκος της διαδρομής.

Αν σας κουράσει το πετάλι, καθίστε για ένα γλυκό στην Grand Place, την κεντρική πλατεία που αποτελεί το σύνορο της παλιάς πόλης. Το φημισμένο ζαχαροπλαστείο Méert σερβίρει από το 1849 τις ντελικάτες gaufres του (κάτι σαν βάφλες – άλλη μια Βελγική επιρροή), ενώ δίπλα του σχεδόν, στο βιβλιοπωλείο Furet du Nord (aka Το Κουνάβι του Βορρά), θα βρείτε τους best-selling αλλά και τους πιο ψαγμένους τίτλους της γαλλικής λογοτεχνικής παραγωγής.

Κι αν σας έχει ανοίξει η όρεξη και ψάχνετε ήδη για εισιτήρια, η καλύτερη εποχή για να επισκεφτείτε τη Λιλ είναι το πρώτο Σαββατοκύριακο του Σεπτέμβρη: τότε λαμβάνει χώρα, εδώ και αιώνες, το περίφημο παζάρι της Braderie! Για να στηθούν οι πάγκοι των παλαιοπωλών που έρχονται από κάθε άκρη της Γαλλίας και των γειτονικών χωρών για να πουλήσουν την πραμάτεια τους, επιστρατεύονται ο δήμος και η αστυνομία, κλείνουν όλες οι κεντρικές λεωφόροι και σε λίγες ώρες, η πόλη μεταμορφώνεται σ’ ένα υπαίθριο μπαζάρ όπου μπορεί να βρει κανείς ό,τι, μα ό,τι φανταστεί: μολυβένιους στρατιώτες μιας άλλης εποχής, σκαλιστά έπιπλα, εξωτικά αφρικανικά τοτέμ, vintage και second-hand αντικείμενα και ρούχα, βιβλία, πορσελάνινα σετ τσαγιού, κλπ. Το διήμερο αυτό μπορεί κανείς να μετακινηθεί μόνο με τα πόδια ή με το μετρό (αν δεν έχει απεργία, όπως συνήθως 😀 ), και να δοκιμάσει την σπεσιαλιτέ του βορρά, μύδια αχνιστά με φρίτες (τηγανιτές πατάτες), σκεπασμένα με λιωμένο τοπικό τυρί Μαρουάλ που φημίζεται για την διόλου διακριτική …μυρωδιά του! Τόνοι μυδιών από τις παραλίες του βορρά καταναλώνονται μέσα σε 48 ώρες!

Τέλος, μην παραλείψετε να επισκεφτείτε την μποέμ συνοικία της πόλης, την πολυπολιτισμική, πολύχρωμη Wazemmes! Εκεί στήνεται κάθε Κυριακή η μεγαλύτερη υπαίθρια αγορά του γαλλικού βορρά. Αφού κάνετε τα ψώνια της εβδομάδας, ξεδιψάστε συνοδεία κάποιου πλανόδιου μουσικού –όπως είπαμε!– με μια μπύρα (τί κι αν είναι πρωί;) σ’ ένα απ’ τα δεκάδες καφέ-μπαρ που περιστοιχίζουν την τετράγωνη υπαίθρια αγορά, μα δεν σερβίρουν φαγητό· μην ντραπείτε λοιπόν να καταναλώσετε το street food που έχετε αγοράσει νωρίτερα άπο κάποιο αραβικό αρτοποιείο ή κάποια μεξικάνινικη καντίνα, καθισμένοι στα τραπεζάκια του καφέ, όπως θα έκαναν και οι ντόπιοι.

Κι όσο για τους ίδιους τους ντόπιους, τους ανθρώπους του Nord pas de Calais, είναι αναπάντεχα ζεστοί και φιλόξενοι, ίσως επειδή ζουν σ’ αυτό το σταυροδρόμι πολιτισμών. Εύκολα σε κάνουν να νιώθεις σα στο σπίτι σου – ειδικά για την Ελλάδα, όπως οι περισσότεροι Γάλλοι, τρέφουν αισθήματα αγάπης, μιας και διδάσκονται τη μυθολογία μας, αλλά και τα κείμενα των κλασσικών, ενώ λατρεύουν να επισκέπτονται την Ελλάδα για τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Στην υπόλοιπη Γαλλία, οι βόρειοι θεωρούνται στερεοτυπικά …«επαρχιώτες» κι έτσι η περιοχή δεν αποτελεί πόλο έλξης εσωτερικού τουρισμού. Αλλά ακόμα και ο πιο απαιτητικός επισκέπτης θα διαπιστώσει εν τέλει πως, όπως λέει και ο γάλλος κωμικός Dany Boon: «Στον Βορρά, κλαις πάντα δύο φορές: όταν έρχεσαι και όταν πρέπει να φύγεις.»

Fun Facts:

• Όταν πρωτο-αποικήθηκε η περιοχή, ανήκε στην ξακουστή κομητεία της Φλάνδρας!
• Λένε πως οι Παριζιάνοι και οι Γάλλοι που ζουν στο Νότο θεωρούν τους κατοίκους του Nord pas de Calais …χωριάτες! Η ταινία “Bienvenu chez les Ch’tis” του Dany Boon (Είναι τρελοί αυτοί οι βόρειοι) που διακωμωδεί αυτή την προκατάληψη, έκανε τεράστια εμπορική επιτυχία στη Γαλλία.
•  Το Furet du Nord είναι μια αλυσίδα βιβλιοπωλείων στο Nord pas de Calais. Χρονολογείται από το 1936 όταν ένα κατάστημα γούνας στη Rue de la Vieille-Comédie στη Λιλ μετατράπηκε σε βιβλιοπωλείο. Ο νέος ιδιοκτήτης διατήρησε το όνομά του αρχικού καταστήματος που αναφέρεται σε μια τοπική παράδοση: κυνήγι κουνελιών με κουνάβια.
• Monoprix: Γαλλική αλυσίδα σούπερ μάρκετ.
•  Το σλόγκαν της μπύρας Grimbergen, γραμμένο στα λατινικά στις ετικέτες της είναι “ardet nec consumitur”, που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «να καίγεσαι δίχως να καταναλώνεσαι».
•  Στον αριθμό 9 της rue Princesse, στη Λιλ, γεννήθηκε το 1890 ο Charles de Gaulle, στο σπίτι των παππούδων του, που επισκεπτόταν αργότερα ως εξοχικό και που σήμερα είναι ιστορικό μνημείο.
•  Στη Λιλ φτάνει κανείς γρήγορα από το αεροδρόμιο CDG του Παρισιού ή από το Charleroi των Βρυξελλών.

*Η Μαρία γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Βόλο. Σπούδασε Νομική καθώς και Αγγλική Γλώσσα, Λογοτεχνία & Πολιτισμό στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Γνωρίζει άπταιστα Αγγλικά και Γαλλικά. Ποιήματα και μεταφράσεις της έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξένα λογοτεχνικά περιοδικά. Το 2018 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κουκούτσι σε μετάφραση και σημειώσεις της η βιβλιοφιλική έκδοση για εφήβους και ενήλικες «Μία Χριστουγεννιάτικη Ιστορία», του Καρόλου Ντίκενς. Το 2020 εκδόθηκε η πρώτη της ποιητική συλλογή, «Στη ρωγμή του τσιμέντου. Η πόλη με τον τρόπο του χάϊκου», από τις εκδόσεις Σμίλη