Ο πολύγλωσσος Έλληνας που κατέκτησε τον πύργο της Βαβέλ

«Αγγλικά, ξεκίνησα έξι ετών και σύντομα ακολούθησαν τα Ιταλικά, τα Γερμανικά και τα Ρωσικά», θυμάται ο ίδιος σε συνομιλία μας. Στην προσπάθειά του αυτή, είχε την αμέριστη συμπαράσταση των γονιών του, που διέκριναν το πάθος και την κλίση του στις ξένες γλώσσες.

«Στο γυμνάσιο τους εξέφρασα την επιθυμία να μάθω Τουρκικά», λέει. Στα τέλη της δεκαετίας του ’70, όμως, η εκμάθηση τουρκικής γλώσσας ηχούσε σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας: Οι σχέσεις των δύο χωρών βρίσκονταν στο ναδίρ, η επικοινωνία των δύο λαών ήταν περιορισμένη, δεν υπήρχε ίντερνετ, μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή εργαλεία εκμάθησης… «Ως εκ τούτου, δεν υπήρχαν ούτε φροντιστήρια που να προσφέρουν μαθήματα τουρκικών ούτε πιστοποιημένοι καθηγητές ή εγχειρίδια τουρκικής γλώσσας». Οι γονείς του βρήκαν τελικά μια Τουρκοκύπρια πολιτική πρόσφυγα, την Αϊσέ, που ανέλαβε πρόθυμα να τον διδάξει τη μητρική της γλώσσα. «Τα τουρκικά με βοήθησαν και αργότερα στην εκμάθηση άλλων γλωσσών του Ισλάμ», διευκρινίζει, καθώς η αγάπη του για τις ξένες γλώσσες δεν εξαντλήθηκε στην εφηβεία.

Έτσι, τελειώνοντας το σχολείο, ο Γιάννης Οικονόμου γνώριζε ήδη Αγγλικά, Γερμανικά, Ιταλικά, Γαλλικά, Ρωσικά, Τουρκικά και Αραβικά. Φυσικά, το εντυπωσιακό αποτέλεσμα δεν ήταν μόνον αποτέλεσμα της κλίσης του, αλλά και της σκληρής του δουλειάς. «Θυμάμαι ότι κουραζόμουν, ότι κοιμόμουν λιγότερο, αλλά μου άρεσαν πολύ, ομολογεί. Όπως ήταν μάλλον αναμενόμενο, σπούδασε Γλωσσολογία στο ΑΠΘ και, εν συνεχεία, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Τμήμα Μεσανατολικών Γλωσσών και Πολιτισμών, στο Πανεπιστήμιο Columbia των ΗΠΑ. Παράλληλα, μάθαινε νέες και δη σπάνιες ξένες γλώσσες, όπως Σανσκριτικά, Ινδικά, Εβραϊκά, Κινέζικα κ.ά.

Η εκμάθηση, βέβαια, τόσο πολλών ξένων γλωσσών συνάδει με την προσωπικότητα και την κοσμοθεωρία του Γιάννη Οικονόμου, που από το 2002 εργάζεται ως μεταφραστής στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι άνθρωποι αποτελούν συχνά την αφορμή για να ξεκινήσει μια ακόμα γλώσσα και τα ταξίδια του δίνουν μια εξαιρετική ευκαιρία να την χρησιμοποιήσει. «Θέλω να γνωρίζω σε βάθος άλλες κουλτούρες, να χτίζω γέφυρες».

Παρά την ευρύτατη γλωσσομάθειά του, ο Γιάννης συνεχίζει να μαθαίνει νέες γλώσσες αλλά και να διατηρεί σε καλό επίπεδο όσες ήδη κατέχει. «Το μυστικό είναι να τις βάλεις στην καθημερινότητά σου», διευκρινίζει, προσθέτοντας: «Εγώ κάθε απόγευμα κάνω στο σπίτι μου διάδρομο και δεδομένου ότι έχω δορυφορική σύνδεση, παρακολουθώ κάποια εκπομπή σε άλλη γλώσσα». Έτσι, μπορεί παράλληλα να παρακολουθεί ένα κινέζικο σήριαλ, μια βραζιλιάνικη ή τουρκική σαπουνόπερα, που τον μεταφέρουν στο κλίμα της εκάστοτε κοινωνίας, αλλά και  ένα ρωσικό talk show ή κάποια βουλγαρική εκπομπή. Οι επιλογές είναι άπειρες, αφού ο Γιάννης μιλάει… τα πάντα – ή σχεδόν τα πάντα! «Όταν βλέπω ταινίες σε γλώσσες της νότιας Ινδίας, διψάω να βγάλω νόημα, γιατί δεν τις γνωρίζω», εξηγεί γελώντας.

Ως γλωσσολόγος και ενήλικας που έχει εξασκηθεί στην εκμάθηση ξένων γλωσσών, χρησιμοποιεί συστηματικά online εργαλεία εκμάθησης και ηλεκτρονικά λεξικά, «κάτι όμως που συνιστάται μόνον για ενήλικες με εμπειρία στις γλώσσες». Τη μόνη γλώσσα, της οποίας τη δυσκολία αναγνωρίζει είναι τα Κινέζικα, που είναι «δύσκολα, αλλά πολύ όμορφα».

Στους γονείς που αναρωτιούνται ποιες γλώσσες να επιλέξει το παιδί τους, έχει πολλά να απαντήσει. «Η καλή γνώση της αγγλικής γλώσσας είναι προαπαιτούμενο, όπως προ 50 ετών ήταν η δεξιότητα της γραφής». Επομένως, τα διλήμματα αφορούν στη δεύτερη και τρίτη ξένη γλώσσα. «Δώστε στα παιδιά πολλά ερεθίσματα μέσω της μουσικής, του κινηματογράφου, της άσκησης αλλά και του φαγητού» προτείνει, «οι ταινίες Μπόλιγουντ, η γιόγκα, η σάλσα, το σούσι, η όπερα, το καράτε, αλλά και πολλά κόμικς ιαπωνικής προέλευσης (Manga) έχουν δώσει σε πολλούς νέους το έναυσμα για να χτίσουν… τις δικές του γλωσσικές γέφυρες».