Μαθητής μας, πρώτος στη γλωσσική σκυταλοδρομία

Όποτε και αν η διαδρομή της ζωής σας διασταυρώθηκε με εκείνη του 28χρονου Πάνου Αναγνωστόπουλου, θα διαπιστώσατε ότι πρόκειται για τον ορισμό του «πολίτη του κόσμου». Όχημα του κοσμοπολιτισμού του είναι η ευρύτατη γλωσσομάθειά του, καθώς ο Πάνος, γεννημένος στην Αθήνα αλλά μεγαλωμένος στις ΗΠΑ, γνωρίζει άπταιστα Αγγλικά, που τα θεωρεί μητρική του γλώσσα, Ισπανικά, Πορτογαλικά, Σουηδικά, Φινλανδικά, Κινεζικά, ενώ κατέχει σε χαμηλότερο επίπεδο τη γαλλική γλώσσα και κατανοεί Γερμανικά.

Στα ίχνη του Δον Κιχώτη
Μεγαλωμένος στις ΗΠΑ, ο Πάνος «προσγειώθηκε» στην Αθήνα στα 14 του και αποφάσισε να μείνει στην Ελλάδα και μετά την ενηλικίωσή του, αφού, όπως εξομολογείται, «ο τρόπος ζωής στις ΗΠΑ και συγκεκριμένα στη Φλόριντα δεν μου άρεσε». Ωστόσο, ούτε η πρώτη επαφή με το ελληνικό πανεπιστήμιο ενθουσίασε τον 18χρονο τότε Πάνο, που αποφασίζει λίγο μετά να φύγει για τη Γρανάδα για να παρακολουθήσει μαθήματα ισπανικών στο Πανεπιστήμιο. «Έμαθα γρήγορα Ισπανικά και σκεφτόμουν να μείνω περισσότερο, όμως είχα δώσει τα μαθήματα των εξεταστικών στο Πάντειο και είχα ήδη καταταγεί στους τρεις πρώτους βαθμολογικά», διηγείται ο ίδιος τους λόγους της πρώτης του επανόδου στην Ελλάδα, «δελεάστηκα, λοιπόν, να συνεχίσω».

Η πρόκληση των Φιλανδικών
Ως φοιτητής, όμως, στο Πάντειο, ακολουθεί την έμφυτη φιλομάθεια για διερεύνηση – αρχικά εξ αποστάσεως – της Φινλανδίας, μιας χώρας με κουλτούρα ιδιαίτερη, που δεν του θύμιζε καμία από τις ήδη γνωστές του. «Σύντομα διαπίστωσα ότι θα μπορούσα μέσω του προγράμματος Erasmus να φοιτήσω λίγους μήνες στο Tampere της Φινλανδίας», διηγείται ο Πάνος, που αποφασίζει ωστόσο να οργανώσει διαφορετικά την παραμονή του στη Σκανδιναβική χώρα. «Πήγα έξι μήνες νωρίτερα στο Ελσίνκι, όπου ξεκίνησα μαθήματα γλώσσας, σύντομα ήμουν σε θέση να μπορώ να κατανοήσω την ύλη που διδάσκεται στο εγκύκλιο πρόγραμμα των σχολείων, π.χ. στη βιολογία», θυμάται τα πρώτα του βήματα στη μακρινή χώρα το 2010.

Έτσι, ως φοιτητής Erasmus, τολμά να παρακολουθήσει διαλέξεις και στα Φινλανδικά, «κάτι ζόρικο μεν αλλά πολύ ενδιαφέρον». Στην Ελλάδα φοιτούσε στο τμήμα «Δημόσιας Διοίκησης», που περιελάμβανε μαθήματα κατεξοχήν νομικής και οικονομικών, «ενώ στη Φινλανδία εστίαζαν στις διοικητικές επιστήμες». Έπειτα από την πρώτη φάση της «φινλανδικής περιπλάνησης» επιστρέφει, παίρνει πτυχίο και ψάχνει ένα ενδιαφέρον μεταπτυχιακό πρόγραμμα, για να καταλήξει πάλι… στη Φινλανδία.

«Αυτή τη φορά μετέβη για μεταπτυχιακό στο στρατηγικό management στο Vaasa, στις δυτικές ακτές της Φινλανδίας, όπου οι επιρροές – γλωσσικές και όχι μόνο – από τη γειτονική Σουηδία είναι πολύ έντονες». Όπως ίσως ήταν αναμενόμενο για έναν άνθρωπο που έχει πάθος με την εκμάθηση ξένων γλωσσών, ο Πάνος επιλέγει ως δεύτερη γλώσσα στο αγγλόφωνο διετές μάστερ του τα Σουηδικά.

«Είχα, βεβαίως, πάει άρτια προετοιμασμένος», διευκρινίζει, «από τον Ιανουάριο έως και τον Αύγουστο παρακολουθούσα μαθήματα σουηδικών για αρχάριους στο Siountri School, πλάι σε πολλούς συνομηλίκους μου, κυρίως φοιτητές και αποφοίτους Ιατρικής». Στην εκμάθηση της σουηδικής τον βοήθησε πολύ το υπόβαθρό του ως native speaker αγγλικών, αλλά και οι γλωσσικές προσλαμβάνουσες από τη Γερμανίδα θεία του, καθώς η σουηδική γλώσσα εν ολίγοις αποτελεί κράμα Αγγλικών και Γερμανικών. «Εγώ δεν έδωσα εξετάσεις όπως η υπόλοιπη τάξη, ωστόσο όταν έφτασα στo Vaasa είχα ήδη επίπεδο Β1 – B2» επισημαίνει ο Πάνος. Βέβαια, «καθοριστική ήταν η συμβολή της καθηγήτριάς μας στο φροντιστήριο, της οποίας η σουηδική ήταν η μητρική της γλώσσα». Μένοντας για δύο χρόνια στο Vaasa, όπου όλοι μιλούν άπταιστα Σουηδικά, ο Πάνος αναδεικνύεται ο αλλοδαπός φοιτητής με τις καλύτερες επιδόσεις. Έτσι, λίγο αργότερα, βρίσκεται στη θέση του εισηγητή στους νεότερους φοιτητές, στους οποίους εξηγεί πώς «ξεκλείδωσε» τη σουηδική γλώσσα.

Όσοι, λοιπόν, γνωρίζουν καλά την ιδιοσυγκρασία του πολυμήχανου Ελληνοαμερικανού δεν εξεπλάγησαν όταν ένα ωραίο πρωί χαιρετά φίλους και γνωστούς στη φινλανδική πόλη και επιβιβάζεται στον υπερσιβηρικό με προορισμό τη Σαγκάη. Εκεί γράφεται σε ένα θερινό εργαστήρι εκμάθησης της κινεζικής γλώσσας, στην οποία, όπως αποκαλύπτει, δεν ήταν εντελώς αρχάριος. «Κάπου μεταξύ Ισπανίας και Φινλανδίας είχα κάνει μερικά μαθήματα κινεζικών στην Αθήνα». Τότε είχε την τύχη να γνωρίσει την Jenny, τη χαρισματική καθηγήτρια του Siountri School, που τον έκανε να αγαπήσει την κινεζική γλώσσα και να «κολλήσει» με τα Κινεζικά, τα οποία ο ίδιος δεν θεωρεί δύσκολα!

Η Σαγκάη, ωστόσο, αποτελεί απλώς την «πύλη» για την κινεζική κουλτούρα. «Είχα κανονίσει μετά να με δεχθούν ως εκπαιδευόμενο στο «Άγιο Όρος» των Βουδιστών, το Five Immortals Temple στο Wu Dang Shan, όπου μυήθηκα και στην κινεζική ιατρική». Ωστόσο, οι συνθήκες ζωής στον ναό, όπου συμβιώνει με άλλους Δυτικούς, είναι για πολύ σκληραγωγημένους. «Αρκεί να σας πω ότι είχαμε μόνον βρόχινο νερό, οπότε ήμασταν πολύ φειδωλοί στη χρήση του, ήμασταν υποχρεωμένοι δηλαδή να κάνουμε μπάνιο ανά δύο εβδομάδες και όχι νωρίτερα». Οπότε, σύντομα αποχαιρετά τους μοναχούς και μετακομίζει για επτά μήνες στο Πεκίνο, όπου πέρα από μαθήματα κινεζικής γλώσσας, παρακολουθεί σεμινάρια στον τομέα των οικονομικών και του logistic».

«Η κινεζική γλώσσα είναι παρεξηγημένη από τους Ευρωπαίους» τονίζει, «για μένα η πιο δύσκολη γλώσσα είναι τα Φινλανδικά όχι τα Κινεζικά». Και διευκρινίζει: «τα Κινεζικά έχουν μια κλασική δομή στο συντακτικό, Υποκείμενο – Ρήμα – Αντικείμενο, επίσης έχουν λίγες προθέσεις». Ως προς την ιδιαιτερότητα της γραφής τους: «όπως ακριβώς ένα μικρό παιδί μαθαίνει από τη μαμά του την έννοια της εικόνας που ζωγραφίζουν μαζί, την οποία σταδιακά ταυτίζει με μια λέξη, έτσι γίνεται και με τα κινεζικά ιδεογράμματα, αποκωδικοποιείς μια ζωγραφιά». Δύσκολα, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι η προφορά και οι τέσσερις τόνοι της γλώσσας, με τα οποία εξοικειώθηκε όσο ζούσε εκεί.

Η ασιατική περιπλάνηση ολοκληρώνεται και ο Πάνος νομοτελειακά καταλήγει στη Σαντορίνη, αγαπημένο προορισμό των Κινέζων, όπου ασχολείται μέχρι και σήμερα με τα τουριστικά. Μην φανταστείτε, ότι τώρα στον ελεύθερό του χρόνο στη Σαντορίνη, αγναντεύει το ηλιοβασίλεμα… Τουναντίον! Έμαθε ήδη με μέθοδο άνευ διδασκάλου Πορτογαλικά, μέσα σε λίγους μήνες.

Μυστικά ενός … σκυταλοδρόμου
Όταν θέσαμε στον 28χρονο σήμερα Πάνο Αναγνωστόπουλο το ερώτημα για το πώς καταφέρνει να μαθαίνει τη μία γλώσσα μετά την άλλη, εν είδει σκυταλοδρομίας, μας εξομολογήθηκε τα παρακάτω:

«Καταρχάς επιλέγω γλώσσες που μου αρέσουν», παραδέχεται απαριθμώντας τα «βήματα» της επιτυχίας του, «προτού ξεκινήσω μαθήματα, έχω ήδη έρθει μόνος μου σε επαφή με τη γλώσσα». Εξαρχής διερευνά «τι είδους ρήματα έχουν και αν αυτά κλίνονται ή όχι, όπως συμβαίνει χοντρικά στα Αγγλικά». Μετά «χαρτογραφεί» τη λογική του συντακτικού κάθε γλώσσας, «π.χ. τα Σουηδικά και τα Φινλανδικά έχουν μια εντελώς δική τους δομή, που ξεπερνά τη λογική όλων όσων έχουμε μεγαλώσει με μητρική γλώσσα κάποια λατινογενή». Φτιάχνει λίστες με τα ρήματα, αφιερώνει καθημερινά πέντε με έξι ώρες στο διάβασμα της νέας γλώσσας, της καινούριας του αγάπης, ενώ το ταλέντο του εξελίσσεται ακόμα περισσότερο, όσο συνδυάζει τη μελέτη της γλώσσας στο φυσικό γλωσσικό της περιβάλλον.

Από κάθε κουλτούρα που έχει γνωρίσει μέσω των γλωσσών, ο Πάνος κρατάει ένα μέρος της, αυτό που τον εκφράζει. «Οι Φινλανδοί με έμαθαν να είμαι ωμός, ευθύς και ειλικρινής, οι Ισπανοί να είμαι αλέγρος, από τους Αμερικανούς δανείζομαι τον επαγγελματισμό τους, στην Κίνα απελευθερώθηκα από το ψυχαναγκασμό του «φαίνεσθαι», ενώ εκτιμώ την υψηλή ποιότητα του ελληνικού τρόπου ζωής, που δεν είναι αυτονόητος σε άλλες χώρες – τα όμορφα τοπία, το μοναδικό φως, τον αναζωογονητικό ήλιο και το εύγευστο φαγητό».