Το Αραβικό αλφάβητο και η αραβική γραφή από τον κ. Άλφρεντ!

H Αραβική γλώσσα ανήκει στην οικογένεια των σημιτικών γλωσσών που συμπεριλαμβάνει νεκρές αρχαίες γλώσσες της Μέσης Ανατολής όπως η Φοινικική, η Βαβυλωνιακή, η Αραμαϊκή, η Ασσυριακή, η Χανανιτική, η Ναμπατιανή. Υπάρχουν όμως  και άλλες γλώσσες της ίδιας οικογένειας που ομιλούνται και σήμερα σαν την Εβραϊκή, τη Συριακή και την Αραβική. Οι γλώσσες αυτές μοιάζουν μεταξύ τους και χρησιμοποιούν αλφάβητα που το καθένα έχει εξελιχθεί από ένα αρχικό αλφάβητο  το οποίο επινόησαν οι Φοίνικες. Από το ίδιο αλφάβητο πήραν οι Έλληνες και μετά οι Λατίνοι τα γράμματα και τα προσάρμοσαν στις δικές τους γλώσσες.

Το κάθε γράμμα του Φοινικικού αλφάβητου σημαίνει κάτι, π.χ. το Άλεφ (αντιστοιχεί με το ελληνικό Άλφα) σημαίνει βόδι, το Μπετ (Βήτα) σημαίνει σπίτι … κ. ο. κ.

Οι Άραβες στην αρχή έγραφαν με το Ναμπατιανό αλφάβητο, δηλαδή με το αλφάβητο της γλώσσας του κράτους της αρχαίας πόλης Πέτρας όπου η γλώσσα και η γραφή της, έμοιαζαν αρκετά με την Αραμαϊκή γλώσσα και γραφή. Αργότερα οι Άραβες έφτιαξαν δική τους γραφή και δικό τους αλφάβητο που εξελίχθηκαν σιγά σιγά στο σημερινό σύστημα γραφής που ξέρουμε.

Το αραβικό αλφάβητο αποτελείται από 28 γράμματα, από τα οποία μόνο τα 3 είναι φωνήεντα και μάλιστα μακρά, ενώ όλα τα υπόλοιπα είναι σύμφωνα. Η γραφή είναι επισεσυρμένη και στην τυπωμένη και στη χειρόγραφη μορφή της. Τα κείμενα γράφονται πάντοτε από τα δεξιά προς τα αριστερά.

Τα γράμματα συνδέονται μεταξύ τους με μια μικρή γραμμή, με ένα τρόπο ώστε να φαίνεται η λέξη σαν ένα ολοκληρωμένο σύνολο χάριν της ιδιότητας των γραμμάτων να παίρνουν κάθε φορά ένα διαφορετικό σχήμα ανάλογα με την θέση τους στην αρχή, τη μέση ή στο τέλος της λέξης. Υπάρχουν, επίσης, έξι γράμματα που κόβουν τη συνέχεια της γραφής με αποτέλεσμα να τύχει ένα γράμμα να βρεθεί απομονωμένο χωρίς σύνδεση και θα πάρει μια τέταρτη μορφή εκτός των τριών που προαναφέραμε.

Αραβική γραφή: Ποιοι λαοί χρησιμοποιούν αυτό το σύστημα γραφής;

Το πρώτο γνωστό κείμενο γραμμένο με αραβικούς χαρακτήρες είναι μια επιγραφή που χρονολογείται τον 4ο αι. μ.Χ. από την περιοχή του Τζαμπάλ Ραμ, 50 χλμ. ανατολικά της Άκαμπα στην Ιορδανία, και η πρώτη που αναφέρει ημερομηνία είναι μια επιγραφή του 6ου αι. μ.Χ. (512) η οποία βρέθηκε στην Συρία. Ωστόσο γενικά το επιγραφικό υλικό στην αραβική γραφή είναι εξαιρετικά σπάνιο καθώς είναι γνωστές μόνο 5 επιγραφές. Αργότερα εισήχθη η χρήση τελειών πάνω και κάτω από τα γράμματα για την υποβοήθηση της ανάγνωσής τους, με το πρώτο γνωστό κείμενο που κάνει χρήση αυτής της τεχνικής να είναι αραβικός πάπυρος ο οποίος βρέθηκε στην Αίγυπτο, και χρονολογείται το 643 μ.Χ. Κατά τον 7ο αι. μ.Χ. εμφανίστηκαν και τα σύμβολα των βραχέων φωνηέντων, τα οποία αρχικά σημειώνονταν με κόκκινες τελείες.

Η αραβική γραφή χρησιμοποιείται σήμερα και για τη γραφή άλλων γλωσσών της Ασίας, Ευρώπης και Αφρικής όπως τα ουρντού (πακιστανικά) ,τα περσικά (περσοαραβική γραφή). Πάνω σ’ αυτό βασίζεται η πλούσια παράδοση της αραβικής καλλιγραφίας, ενώ το αραβικό αλφάβητο χρησιμοποιείτο αρχικά μόνο για τα αραβικά, για τη γραφή του Κορανίου, με την εξάπλωση όμως του Ισλάμ κατέληξε να χρησιμοποιείται από πολλές γλώσσες σε διάφορες ιστορικές περιόδους.

Μεταξύ των γλωσσών αυτών είναι τα Παστό, Βαλόχι, Μαλαικά , Χάουσα, και Μαντίκα (στη δυτική Αφρική), Σουαχίλι (ανατολική Αφρική), Μπραχούι (στο Πακιστάν), Κασμίρι, Σίντι, Μπάλτι και Πουντζάμπι (στο Πακιστάν), Άρβι (στη Σρι Λάνκα και Ν.Ινδία), Κινέζικα, Ουιγούρικα,(Κίνα και Κεντρική Ασία), Καζαχικά, Ουζμπεκικά, Κιργιζικά (κεντρική Ασία), Αζέρικα (Ιράν),Κουρδικά (Ιράκ και Ιράν), Λευκορωσικά (από τους Λευκορώσους Τάταρους), οθωμανικά τούρκικα (η τουρκική γλώσσα αρχικά γραφόταν στο οθωμανικό τουρκικό αλφάβητο πριν την αλλαγή στο λατινικό από τον Κεμάλ).

Η αραβική γλώσσα παρουσίασε μεγάλη εξέλιξη κατά την διάρκεια του Μεσαίωνα με την άνθιση της μετάφρασης πολλών αρχαίων και κλασσικών συγγραμμάτων από άλλες γλώσσες όπως τα Ελληνικά και τα Περσικά. Έτσι πολλές λέξεις από αυτές τις γλώσσες εισήχθησαν στην αραβική γλώσσα με αποτέλεσμα να αποκτήσει μεγάλο λεξιλογικό και λογοτεχνικό πλούτο.

Αντίστοιχα, αρκετές αραβικές λέξεις εισήλθαν σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες, όπως στα Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Πορτογαλικά και Γερμανικά μέσω της Ανδαλουσίας και κατά την διάρκεια των Σταυροφοριών.

Σήμερα, η αραβική γλώσσα είναι η επίσημη γλώσσα σε 22 κράτη μέλη του Αραβικού Συνδέσμου και ομιλείται σαν δεύτερη κύρια γλώσσα σε πολλά κράτη της Αφρικής. Επίσης είναι η γλώσσα προσευχής και θρησκείας όλων των μουσουλμάνων του κόσμου και μια από τις 6 επίσημες γλώσσες του ΟΗΕ (Αγγλικά – Γαλλικά – Ισπανικά – Αραβικά – Κινέζικα – Ρωσικά).

Ο Άλφρεντ Χούρι είναι καθηγητής μαθημάτων Αραβικών στο Siountri School